Schreeuw uit de diepte

Het gezicht van wanhoop kent vele gezichten. Dat kan niet en toch is het zo. 

Er is het gezicht van wanhoop dat doet denken aan Munch met zijn beroemde beeltenis die tevens in verschillende varianten het levenslicht zag. Er is het gezicht van wanhoop dat doet denken aan een lachspiegel, een verwrongen masker waar de pijn duimendik bovenop ligt. Er is ook het gezicht dat stoïcijns voor zich uit lijkt te kijken en ogenschijnlijk geen spier benut, alhoewel inwendig elke spier strak gespannen staat. En dan is er nog het gezicht dat alle gezichten van de wereld aan kan nemen en volkomen onherkenbaar blijft als gezicht van wanhoop aangezien de lach er op gebeiteld kan blijven liggen ongeacht de diepte van de wanhoop. Over die wanhoop wil ik het nu hebben. De wanhoop die maakt dat je als een idioot krampachtig je in duizenden bochten wringt om de wanhoop te ontlopen, niet te hoeven voelen. Dan komt het over alsof je de grootste lol hebt. Dan lijkt het erop alsof je geniet van onzinnigheden. Dan ziet het er uit alsof je fantastische dingen beleeft met nog fantastischere mensen die allemaal zo bijzonder zijn, dat wil je niet weten! 

Als dat het gezicht is dat je voor je ziet is het zaak je af te vragen of er wapens in huis zijn, of de balkons niet te hoog boven de grond zijn, of het dak bereikbaar is, of er een trein in de buurt is, of er wellicht medicatie ergens ligt te wachten. En juist bij dat gezicht is het het laatste dat je bedenken zult, dat er wanhoop onder ligt. Die wanhoop die maakt dat de mens onzichtbaar diep van binnen verteerd wordt door paniek en de gedachte dat het leven zinloos is. De wanhoop die een mens tot clown kan maken of tot karikatuur, tot vergeetachtige grappenmaker, tot slordige levensgenieter, tot ietwat verstrooide slimmerik met groot gevoel voor humor, weliswaar op het randje zo nu en dan, maar altijd met een gulle lach, die helder maakt dat het niet bedoeld was om te kwetsen. 

De mens is een verraderlijk wezen. Dubbele gezichten zijn aan de orde van de dag. Wat je ziet is zelden wat je krijgt. Wat je krijgt is zelden wat er te zien is. Wat komen gaat weet niemand, wat geweest is is bekend. Waarheen de gezichten van mensen leiden zullen ligt in de toekomst verscholen. De tijd zal het leren. De tijd zal ons leren. De tijd zal het niet deren. Het zijn de mensen die wanhoop ervaren. Tijdloze wanhoop waarin begin en einde onbetekenende begrippen geworden zijn omdat het nu alles bepalend is. Het nu van de wanhoop houdt een mens gevangen in het nu, zolang het nu is. Als iemand er in slaagt het nu in straks te veranderen kan het nu een straks krijgen en is de hoop nog niet vervlogen. Als niemand echter ziet dat achter de lach een wanhopige traan verscholen ligt, zal het keer op keer te laat blijken te zijn. Het nu ging voorbij en werd het ooit van nooit meer. 

God sta ons bij als dat moment wederom is aangebroken. Tot het einde der tijden.